Om hemellichamen te observeren en te bestuderen, gebruikt de mensheid telescopen - apparaten waarmee je een object op afstand kunt 'zien' door informatie te verzamelen over de elektromagnetische straling ervan.
De telescoop is ontworpen om verre ruimtevoorwerpen te observeren, zoals:
- planeten;
- asteroïden;
- kometen en meteoren;
- sterren en hun clusters;
- sterrenstelsels;
- nevels.
Al deze ruimteobjecten bevinden zich op aanzienlijke afstand en er is een krachtig optisch apparaat nodig om ze te bestuderen. De telescoop, die in 1608 in Nederland werd uitgevonden, werd zo'n apparaat. De eerste bestond uit de eenvoudigste lenzen en had naar moderne maatstaven zeer magere mogelijkheden, maar in die tijd was het een belangrijke doorbraak in de studie van de ruimte.
Lens- en spiegeltelescopen
De meest voorkomende zijn lenstelescopen, die gebaseerd zijn op het principe van breking, dat wil zeggen, de breking van licht en het op één punt focussen. Lenstelescopen zijn het goedkoopst, maar ze hebben een nadeel zoals aberratie, dat wil zeggen vervorming van het zichtbare beeld.
De volgende generatie telescopen is reflecterend. Hun werking is gebaseerd op een lens in de vorm van een bolvormige spiegel, die lichtstralen opvangt en deze vervolgens naar de lens reflecteert. Deze telescopen worden steeds meer wijdverbreid vanwege de lage productiekosten. Ook werd het met behulp van spiegeltelescopen mogelijk om foto's te maken van de bestudeerde objecten.
Radiotelescopen
In verband met de ontwikkeling van moderne technologieën begonnen fundamenteel nieuwe soorten telescopen te verschijnen, zoals radiotelescopen, die het mogelijk maken om zeer verre ruimtevoorwerpen te bestuderen. Ze zijn gebaseerd op een paraboloïde schaal van metaal. In de kom is een radiosignaalzendontvanger geïnstalleerd, die een signaal voor verdere verwerking naar een computercomplex stuurt. Het principe van hun werk is gebaseerd op de reflectie van het verzonden signaal van het bestudeerde object.
De voordelen van deze telescopen zijn onder meer het feit dat ze kunnen worden gebruikt om hemellichamen te bestuderen in alle weersomstandigheden op aarde. Ook wordt met behulp van radiotelescopen de nauwkeurigheid van onderzoek vergroot, omdat alle gegevens zonder menselijke tussenkomst worden verwerkt, dat wil zeggen dat wetenschappers kant-en-klare onderzoeksoutputgegevens zien die niet anders kunnen worden geïnterpreteerd vanwege de eigenaardigheden van de perceptie van een object door menselijke visie.
Infrarood telescopen
Infraroodtelescopen worden de laatste tijd ook veel gebruikt in astronomisch onderzoek. Dit soort apparaten registreren warmtestraling van ruimtevoorwerpen. Het nadeel van dergelijke telescopen is dat ze alleen objecten kunnen bestuderen die warmte afgeven, zoals de planeten van het zonnestelsel.
In verband met de ontwikkeling van de ruimtevaart werden telescopen om de kwaliteit van de waarneming te verbeteren in de vorm van satellieten in de baan van de aarde gebracht. De meest bekende telescoop in een baan om de aarde is de Hubble-telescoop. Orbiting, dat wil zeggen ruimtetelescopen, zijn meestal van drie typen:
- radiotelescopen;
- infrarood telescopen;
- gammatelescopen.
